Azerbaycan ve Ermenistan, ilişkileri normalleştirme yönünde hareket edeceklerini ve Dağlık Karabağ’daki çatışmalar sırasında alınan esirleri takas edeceklerini açıkladı.
İki komşu, tartışmalı bölge nedeniyle onlarca yıldır çatışmalı durumda.
Perşembe gecesi yayınlanan ortak bildiride iki ülke, “uzun zamandır beklenen barış” için “tarihi bir şans” gördüklerini söyledi.
Her iki ülke, yıl sonuna kadar bir barış anlaşması imzalamayı umduklarını söyledi.
İki ülke, birbirlerinin egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı çerçevesinde bir barış anlaşması imzalamak için çalışacaklarını söylüyor.
“İyi niyet göstergesi” olarak Bakü 32 Ermeni askerini, Erivan ise iki Azerbaycan askerini serbest bırakacak.
Diğer adımlar arasında Ermenistan’ın kendi adaylığını geri çekerek Azerbaycan’ın COP29 İklim Zirvesi’ne ev sahipliği yapma teklifine destek vermesi yer alıyor. Azerbaycan da, Ermenistan’ın iklim müzakereleriyle bağlantılı bölgesel bir gruba adaylığını desteklemeyi kabul etti.
İki ülke ayrıca uluslararası topluma çabalarını destekleme çağrısında bulundu.
Anlaşmaya giden süreçte neler yaşandı?
Anlaşmaya, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın ekipleri ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ekipleri arasında yapılan görüşmelerde varıldı.
Aliyev ve Paşinyan, normalleşme görüşmeleri için AB, ABD ve Rusya’nın arabuluculuğunda birçok kez bir araya geldi.
Azerbaycan’ın Batılı ülkelerin önyargılı olduğu iddiasıyla ABD ve İspanya’daki müzakerelere katılmayı reddetmesinin ardından müzakereler son aylarda durmuştu. İki ülke Ekim ayı sonunda İran’da yeniden görüşmelere başlamıştı.
Kafkasya’daki komşu ülkeler, Dağlık Karabağ bölgesi nedeniyle onlarca yıldır süren bir çatışmanın içinde.
Ermenistan ve Azerbaycan arasında 2020’de 44 gün süren savaşın ardından Azerbaycan, 1994’ten beri Ermenistan işgali altında bulunan topraklarını geri almıştı.
Aynı savaşın sonucunda Azerbaycan’a bağlı olan fakat içinde yaşayan Ermenilerin bağımsızlık ilan ettiği Dağlık Karabağ bölgesinin de bir kısmı Azerbaycan kontrolüne girmişti.
Azerbaycan bu yıl da Dağlık Karabağ’ın geri kalan kısmını kontrol altına almış, bölgede yaşayan yaklaşık 120 bin Ermeni evlerini terk ederek Ermenistan’a göçmüştü.
Eylül ayındaki bu gelişmenin ardından iki ülke, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra uluslararası toplumun tanıdığı uluslararası sınırlarına geri dönmüştü.
Bunun üzerine Azerbaycan ve Ermenistan arasında kalıcı bir barış anlaşması imzalanması gündeme gelmişti.
Uluslararası toplumda bu adım nasıl karşılandı?
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, bu adımı “Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerinde büyük bir atılım” olarak nitelendirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller Perşembe günü yaptığı açıklamada, “Bu taahhüt, taraflar barış anlaşmasını nihayete erdirmek ve ilişkileri normalleştirmek için çalışırken, güven artırıcı önemli bir adımı temsil ediyor” dedi.
