Bloomberg’te yer alan bir analize göre Brezilya ve Çin son dönemde doları geri planda tutarak, yaptıkları ticaret anlaşmalarını yerel para birimleri üzerinden kurguladı. Benzer şekilde Hindistan ve Malezya da ticarette rupi kullanımını artırmak için anlaşma imzaladı. Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinden Fransa da yuan üzerinden ticari işlemler yapmaya başladığını açıkladı.
DOLARIN GÜCÜ SÜRECEK
Söz konusu anlaşmaların arkasında, dış ekonomik ve politik ilişkilerde ABD’nin baskın duruşunu ortadan kaldırma amacının yattığı belirtilse de uzmanlar rezerv para birimi olarak doların gücünün orta vadede kaybolmayacağı görüşünü savunuyor.
Ülkeler arasında ikili anlaşmaların arttığını ve artmaya da devam edeceğini belirten ODTÜ Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Atılım Murat’a göre hegemonyasının bu anlaşmalarla kırılma şansı yok: “Dünyanın en büyük ekonomisi Amerika. Türkiye de dahil tüm ülkeler ürettiklerini Amerika piyasasına satmaya çalışıyor. Çünkü hem nüfus çok hem de gelir seviyesi çok yüksek. Herkes bu pazara girmeye çalışırken bırakın kısa vadede, orta vadede bile doların gücünün kırılma şansı yok. Bölgesi’nin durumu malum; yuan zaten uluslararası ticarette güçlü bir para birimi değil. Yanı sıra rahat rezerv biriktirebilen emtia zengini ülkelerin rezervlerindeki dolar ağırlığı halen yüzde 58-59. O nedenle kendi aralarında anlaşmalar yapsalar da emtia gelirlerini hemen dolara çevirip, rezervine ekliyorlar. Ancak tabi ki önümüzdeki dönemde serbest ticaret anlaşmaları artacaktır.”
İKİLİ PARA POLİTİKASI
TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat ise doların ekonomilerdeki etkisini azaltma niyetinin tüm gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde görülebileceği görüşünü savunarak, “Küresel güç olmadığınız takdirde ikili para politikasını gütmek mecburiyetindesiniz; güçlü olan para birimiyle borçlanabilirsiniz. Dolayısıyla en az 10 yıl daha doların rezerv para birimi olma özelliğini sürdüreceğini düşünüyorum. 10 yıl sonra ABD’den daha büyük ekonomik büyüklüğe kavuşan Çin, yaptığı yeni ittifaklarla yuanın da önemli para birimlerinden biri olarak gelişmiş ülkeler tarafından kullanılacağını ve dolar üzerinde baskı yaratacağını öngörüyorum” dedi.
ASYA’DA GERİLEME
YILBAŞINDAN bu yana ülkeler arasında yerel para birimlerine dayanan ikili ticaret anlaşmaları sürerken, aynı dönemde Asya piyasalarında ise dolar karşısında rekor gerilemeler kaydedildi. CNBC’de yer alan analizde haziran ayının son haftasında, ocak ayından bu yana Japon Yeni dolar karşısında yüzde 9 düşerken; Malezya Ringgit’i yüzde 6, yuan ise yaklaşık yüzde 5 geriledi. Ekim ve kasım aylarından bu yana görülmeyen bu düşük seviyeler, bu üç para birimini en zor dönemler geçirenler listesinde üst sıralara taşıdı.
